مصاحبه‌کننده: فرنگیس بیات
گفت‌وگو با حمید نوذری

حمید نوذری یکی از چهره‌ها‌یی است که از دهه‌ها پیش درگیر مسئلهٔ «تبعید» بوده‌ است. اساساً او را با مسئلهٔ تبعید و سروسامان دادن به مسائل تبعیدی‌ها می‌شناسیم. در سی و پنجمین سالگرد فعالیت‌های ایشان، به عنوان «مسئول کانون پناهندگان سیاسی ایرانی در برلین»، این مصاحبه را با او انجام داده‌ایم. حمید نوذری سال‌ها به عنوان کنشگر سیاسی مشغول برپایی نهادهای مدافع حقوق پناهجویان-مهاجران و درعین‌حال پایه‌گذار اولین شورای مهاجران برلین بوده است. نوذری در تدوین اولین قانون مشارکت و هم‌پیوندی (Integrationsgesetz) در برلین نیز مشارکت مستقیم داشته است. کانون از سال ۲۰۱۰، علاوه بر مشاوره دادن به ایرانیان، پناهی برای پناهجویان افغانستانی هم شده است.

نوذری یکی از شهود دادگاه جنایت رستوران میکونوس است و نیز نویسندهٔ کتاب ‌هنوز در برلین قاضی هست؛ ترور و دادگاه میکونوس. کتاب او یکی از نوشته‌های مهم در حوزهٔ دادخواهی در تبعید است. در جریان گفت‌وگو به ماجرایی فرعی از وضعیت تبعید هم نقب می‌زند. نوذری از پیگیری و برگزاری سه دادگاه مهم علیه جاسوسی‌های رژیم در درون نیروهای اپوزیسیون تبعیدی در برلین هم می‌گوید؛ نخستین دادگاه در سال‌های ١٩٩٩ و ٢٠٠٠، دومین آن در ٢٠٠٣ و سومین دادگاه در ٢٠١۶ برگزار شده و ایشان در هر سه مورد ناظر دادگاه بوده است.

شما در تمام دهه‌های گذشته مسئول کانون پناهندگان سیاسی ایرانی در برلین بوده‌اید. به طور خاص با مسئلهٔ تبعید درگیر هستید. تبعید در دوران جمهوری اسلامی چه ویژگی‌های بخصوصی دارد، چه تحولاتی را از سر گذرانده و چه فراز و فرودهایی داشته است؟

ممنونم از این فرصت. اگر تبعید را در معنای گسترده‌تری نگاه بکنیم و آن را در این چهارچوب تنگ که حکومتی با حکم دادگاه، شخصی را از جایی به جای دیگری منتقل می‌کند نبینیم، بلکه تبعید را در پراکسیس و عمل خودش ببینیم- همان‌طور که از ١٣۵٨ در ایران بعد از انقلاب اتفاق افتاد: حکومت به قدرت رسیده‌ای، فضایی را به وجود آورد که یکسری افراد دیگر نتوانستند در کشور خودشان زندگی معمولی‌شان را پی‌بگیرند- شاید [در این صورت] بتوان گفت تبعید در جمهوری اسلامی ایران یکی از منحصربه‌فردترین انواع تبعید‌هایی باشد که ما در تاریخ مدرن با آن آشنا هستیم.

برای خواندن متن کامل اين نوشته کلیک کنید.
برگرفته از: عصرنو
شنبه ۱ آبان ۱۴۰۰ – ۲۳ اکتبر ۲۰۲۱